Elk scriptie-onderzoek start met een hoofdvraag. Een goede hoofdvraag moet aan diverse criteria voldoen. Zo moet de vraag relevant, enkelvoudig en helder afgebakend zijn. Hoe weet je zeker of jij een goede hoofdvraag hebt geformuleerd voor je scriptie? Deze checklist helpt je om dat te ontdekken. Leg je hoofdvraag langs de volgende criteria om het antwoord te vinden.
Wat is een goede hoofdvraag voor je scriptie?
Een goede hoofdvraag voor je scriptie moet aan deze criteria voldoen:
-
Het gaat om één vraag of probleem, niet om meerdere vragen ineen.
-
De vraag is goed en duidelijk afgebakend.
-
De vraag is relevant.
-
De vraag sluit aan op je probleemstelling en doelstelling.
-
Het is een complexe vraag, dus geen ja/nee-vraag.
-
De vraag is objectief geformuleerd.
-
Het is haalbaar om deze vraag te onderzoeken.
Onze voorbeelden van hoofdvragen helpen je om te beoordelen of jouw hoofdvraag goed is. Daarnaast kun je de tips hieronder gebruiken om te checken of jouw hoofdvraag aan alle criteria voldoet.
Let op: naast de hoofdvraag, heb je ook meerdere deelvragen. De hoofdvraag is complex om te beantwoorden; de deelvragen zoomen in op specifieke aspecten van de hoofdvraag. Tezamen vormen de antwoorden op de deelvragen het antwoord op jouw hoofdvraag. Soms formuleer je ook hypotheses: voorspellingen voor de antwoorden op de deelvragen, die je gaat toetsen met jouw onderzoek.
Checklist “Heb ik een goede hoofdvraag?”
Als je wilt weten of jij een goede hoofdvraag hebt geformuleerd, moet je je hoofdvraag beoordelen op de criteria hierboven. Die criteria kunnen we samenvoegen in vijf categorieën:
-
de onderzoekbaarheid van je hoofdvraag;
-
de haalbaarheid van je hoofdvraag;
-
de specificiteit van de vraag;
-
de relevantie van de hoofdvraag;
-
de mate van originaliteit.
Voor elk van die criteria hebben we een aantal punten waaraan jouw hoofdvraag in het ideale geval voldoet. Als je vraag zo goed als alle punten afvinkt, heb je een goede hoofdvraag. Als dat niet het geval is, weet je op welke punten je de hoofdvraag kunt bijschaven.
Onderzoekbaarheid
- Je hoofdvraag bevat maar één vraag (tenzij je onderzoeksvraag een beschrijvend en een verklarend deel bevat).
- De hoofdvraag is een open vraag, dus geen ja/nee-vraag.
- De hoofdvraag bevat geen mening of waardeoordeel.
- Je hoofdvraag is te beantwoorden door concrete gegevens te verzamelen.
- Er bestaat literatuur over het onderwerp dat je in je hoofdvraag noemt.
- De hoofdvraag is in een paar zinnen te beantwoorden.
Haalbaarheid
-
Het onderzoek voor deze hoofdvraag is binnen de periode uit te voeren die voor je scriptie staat.
-
Het is mogelijk om gegevens te verzamelen waarmee je deze onderzoeksvraag kunt beantwoorden.
-
Je kunt de hoofdvraag beantwoorden door antwoord te geven op meerdere deelvragen.
Specificiteit
- Je hebt voor je onderzoeksvraag keuzes gemaakt over wat je wel en niet meeneemt in je onderzoek.
- De onderzoeksvraag begint niet met het woord “waarom”. Dan zijn er namelijk vaak veel typen antwoorden mogelijk en is je vraag niet specifiek genoeg.
- De belangrijkste begrippen uit je probleemanalyse komen terug in de hoofdvraag.
Relevantie
- Bij scripties die je voor een opdrachtgever schrijft, moet het antwoord op de hoofdvraag zinvolle informatie opleveren voor de opdrachtgever.
- Het antwoord op de hoofdvraag is relevant voor de maatschappij.
- Het antwoord op de hoofdvraag draagt, waar mogelijk, iets bij aan de bestaande literatuur over jouw onderzoeksonderwerp.
- Het gaat om een actueel onderwerp.
- De hoofdvraag sluit op een logische manier aan op wat uit de probleemstelling en probleemanalyse naar voren komt.
Originaliteit
- Er is niet eerder onderzoek gedaan naar het vraagstuk uit jouw hoofdvraag (of in elk geval niet op de manier waarop jij er onderzoek naar doet).
Hoe ga je verder als je een goede hoofdvraag hebt?
Heb je eenmaal een goede hoofdvraag geformuleerd? Dan ben je weer een stap verder bij het starten met je scriptie. Nu ga je deelvragen en eventueel hypotheses opstellen. Vervolgens bedenk je een onderzoeksopzet, inclusief een onderzoeksmethode die passend is om jouw hoofdvraag te beantwoorden.
Vaak breng je al deze keuzes eerst samen in een plan van aanpak, dat je aan je scriptiebegeleider voorlegt. Zodra dit plan is goedgekeurd, kun je officieel met jouw onderzoek van start gaan.