Visgraatmodel voor probleemanalyse schrijven

Het visgraatmodel is een model waarmee je een probleem in kaart kunt brengen. Dit model kun je bijvoorbeeld gebruiken om je probleemanalyse te schrijven. Het helpt je om niets over het hoofd te zien bij het opstellen van je probleemanalyse, probleemstelling of doelstelling. Hoe werkt het visgraatmodel precies? Dat leggen we je graag uit.

Het idee van het visgraatmodel is dat je de verschillende oorzaken van een probleem visueel weergeeft om zo bijvoorbeeld een probleemanalyse te kunnen maken. Samen vormen die oorzaken een visgraatvorm (zoals je dat ook wel kent van de visgraatvloeren). 

Je maakt binnen het visgraatmodel onderscheid tussen twee typen oorzaken: 

• De primaire oorzaken staan op de hoofdas, in het midden van de figuur.

• De secundaire oorzaken verbind je daar met een pijltje aan en staan op de zij-assen. 

Met de pijltjes tussen primaire en secundaire oorzaken geef je aan hoe de oorzaken met elkaar verbonden zijn en hoe die uiteindelijk samen het probleem veroorzaken. 

Daarbij kun je in het visgraatmodel onderscheid maken tussen verschillende categorieën oorzaken. Die categorieën zijn vooral bedoeld als een geheugensteuntje om geen enkel type oorzaak over het hoofd te zien. Dit zijn de 6 standaard categorieën in het model:

1. Machines: oorzaken die te maken hebben met hoe machines, tools of programma’s werken.

2. Methoden: oorzaken die gaan over procedures.

3. Mensen: oorzaken waarbij de mens (en menselijk gedrag) een rol speelt.

4. Materialen: oorzaken die te maken hebben met de materialen of middelen die worden gebruikt.

5. Milieu: oorzaken die te maken hebben met de omgeving (de cultuur, de tijd, de locatie, natuuraspecten, etc.).

6. Management: oorzaken die gaan over de manier van aansturen.

Een ander model dat je kunt gebruiken in plaats van die zes factoren is het 7S-model. In dat geval zoek je oorzaken in zeven categorieën (ieder beginnend met de letter S): structuur, strategie, systemen, staf, stijl, sleutelvaardigheden en significante waarden.

Hieronder zie je een schets van hoe het visgraatmodel eruitziet. Uiteraard zijn niet bij elk probleem elk van de zes typen oorzaken van toepassing. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat bij jouw vraagstuk machines geen rol spelen. Zie het model als een hulpmiddel om allerlei mogelijke oorzaken boven tafel te krijgen. Laat waar nodig een bepaald type oorzaak weg uit jouw analyse.

Het visgraatmodel kan een handig hulpmiddel zijn om de probleemanalyse op te stellen. Het is niet verplicht om dit model te gebruiken. Je kunt de probleemanalyse ook naar eigen inzicht schrijven. Bekijk ons voorbeeld van een probleemanalyse als een handig hulpmiddel om jouw probleemanalyse te schrijven. 

Ook hebben we in onze kennisbank artikelen staan over het schrijven van een goede aanleiding, probleemstelling, doelstelling en afbakening. Deze vier onderdelen van je inleiding schrijf je allemaal op basis van de gemaakte probleemanalyse.