Meta-analyse

Meta-analyse is een type onderzoek waarbij je bestaande onderzoeksresultaten analyseert en deze samenbrengt om tot een conclusie te komen. Je vergelijkt de resultaten van meerdere studies om op basis daarvan je onderzoeksvraag te beantwoorden. Wat houdt een meta-analyse exact in en hoe voer je dit type onderzoek goed uit? Daarover lees je alles in dit artikel.

Een meta-analyse is een voorbeeld van secundair onderzoek. Bij primair onderzoek verzamel je zelf data voor jouw onderzoek. Bij een meta-analyse baseer je je op data van andere onderzoekers. Je verzamelt meerdere bestaande onderzoeksartikelen over jouw onderwerp en gebruikt de resultaten daarvan om je onderzoeksvraag te beantwoorden.

Meta-analyse is een vorm van kwantitatief onderzoek. Je gebruikt vaak statistieken om kwantitatieve data te kunnen duiden. Meta-analyse is een voorbeeld van literatuurstudie.

Een meta-analyse heeft als onderzoeksmethode een aantal voordelen:

• Je hoeft niet zelf een uitgebreid onderzoek op te zetten, een steekproef te selecteren, etc. Je werkt immers met bestaande data.

• Je maakt gebruik van een grote hoeveelheid onderzoeksresultaten, waardoor je een breed beeld krijgt van het fenomeen dat je onderzoekt.

• Als ieder onderzoek maar een kleine steekproef heeft, kun je dankzij meta-analyse alsnog een grote steekproef creëren. Je combineert de data van meerdere onderzoeken, wat betrouwbaardere resultaten oplevert.

• Meta-analyse geeft ook inzicht in de verschillen tussen individuele onderzoeken, bijvoorbeeld als de resultaten in heel verschillende richtingen wijzen.

• Door de samenvatting van eerdere onderzoeksresultaten kun je ook nieuwe mogelijkheden voor onderzoek ontdekken.

Een meta-analyse uitvoeren werkt anders dan wanneer je zelf data verzamelt met bijvoorbeeld enquêtes, interviews of een experiment. Je hoeft immers niet na te denken over een eigen onderzoeksmethode. Wel is het heel belangrijk dat je een meta-analyse doordacht en systematisch aanpakt. Doorloop hiervoor de volgende stappen.

1. Stel de onderzoeksvraag vast

Ten eerste bepaal je welke onderzoeksvraag je met jouw onderzoek wilt beantwoorden. Om tot die onderzoeksvraag te komen, stel je eerst een probleemanalyse op en baken je het onderzoek goed af. 

Houd er rekening mee dat een onderzoeksvraag onder andere specifiek en relevant moet zijn. Een voorbeeld-onderzoeksvraag is:

Is de Pomodoro-techniek een effectieve productiviteitsmethode voor studenten om in minder tijd te kunnen studeren?

2. Ga op zoek naar eerder onderzoek

Bij een meta-analyse gebruik je eerdere onderzoeken om tot data te komen. Hiervoor ga je op zoek naar eerdere studies waarbij naar een vergelijkbare onderzoeksvraag is gekeken. Vaak gebruik je Google Scholar of de universiteitsbibliotheek om tot dit soort bronnen te komen. Focus je bij voorkeur op wetenschappelijke artikelen en publicaties in boeken. Online informatie is niet altijd even betrouwbaar.

Het is belangrijk dat je voldoende verschillende studies meeneemt in de meta-analyse. Dat maakt de resultaten van je onderzoek betrouwbaarder. 

3. Evalueer deze onderzoeken

Je neemt meestal niet elk onderzoek mee in je meta-analyse. Om hier een selectie in te maken, stel je vooraf een lijst met inclusie- en exclusiecriteria op. Daarin staat welke artikelen je insluit en welke je uitsluit voor jouw meta-analyse. Het is belangrijk dat de gekozen studies voldoende aansluiten op jouw onderzoeksvraag. 

Zo is onder meer het volgende belangrijk voor een goede selectie:

• Kies voor onderzoeken waarbij de doelgroep overeenkomt met de doelgroep die centraal staat in jouw onderzoeksvraag.

• Kijk kritisch of het onderzoek op een valide en betrouwbare manier is uitgevoerd. Anders is het beter om de resultaten niet mee te nemen in jouw meta-analyse.

• Gebruik alleen primaire bronnen, dus studies waarbij de onderzoeker zelf data heeft verzameld om tot de conclusies te komen. 

• Ga ook na of de onderzoeken voldoende zijn afgebakend. Als jij je specifiek richt op de Pomodoro-techniek kun je bijvoorbeeld beter geen studies meenemen die over productiviteit in het algemeen gaan.

• Check verder de relevantie van het onderzoek. Het komt regelmatig voor dat onderzoekers artikelen ouder dan 10, 15 of 20 jaar (afhankelijk van je onderwerp) uitsluiten.

4. Maak een classificatie

Niet elke studie is op dezelfde manier uitgevoerd. Dat maakt de ruwe data vaak lastig te vergelijken of bij elkaar op te tellen. Daarom moet je de verschillende data classificeren. Je bundelt ze bijvoorbeeld tot bepaalde categorieën of labelt de data. Dat kan op allerlei manieren. 

Dit zijn een paar voorbeelden:

• Beoordeel elk onderzoek op kwaliteit. Geef ieder onderzoek daar een bepaald label voor.

• Kijk naar het gebruikte onderzoeksdesign. Gaat het bijvoorbeeld om een longitudinale studie of is er maar op één moment een meting gedaan?

• Bekijk de deelnemers bij wie het onderzoek is uitgevoerd. Soms zal de ene studie zich op een iets andere doelgroep richten dan de andere studie.

• Bekijk welke variabelen zijn gebruikt en in hoeverre studies in dat opzicht overeenkomen of verschillen.

5. Analyseer alle samengevoegde data

Heb je bepaald welke onderzoeken je wel en niet meeneemt en heb je alle onderzoeksdata geclassificeerd? Dan kun je de meta-analyse daadwerkelijk uitvoeren. Dit doe je door voor alle vergelijkbare onderzoeken de gemiddelde gevonden waarde vast te stellen. Daar kun je vervolgens mee rekenen.

Vaak tel je in een meta-analyse niet elk onderzoek even zwaar mee. Je kunt bijvoorbeeld een relevant onderzoek zwaarder laten meetellen dan onderzoeken die minder relevant zijn. Er bestaan diverse modellen voor meta-analyses die je helpen om dit goed aan te pakken. In statistiekhandboeken kun je daar meer over lezen.

6. Verwerk de resultaten in het resultatenhoofdstuk

Vervolgens breng je alle resultaten van de meta-analyse samen. Dit doe je op een overzichtelijke manier, meestal in een tabel of grafiek. Overleg eventueel met je scriptiebegeleider over wat de handigste manier hiervoor voor jou is. De gevonden resultaten krijgen een plek in het resultatenhoofdstuk van je scriptie.

7. Beantwoord de onderzoeksvraag

De laatste stap bij een meta-analyse uitvoeren is dat je de onderzoeksvraag beantwoordt. Dat doe je in het conclusiehoofdstuk van je scriptie op basis van de beschreven resultaten.

Een meta-analyse kent als onderzoeksmethode ook diverse valkuilen. Houd rekening met deze mogelijke risico’s:

• Als je je baseert op niet goed uitgevoerd onderzoek, dan zijn je resultaten ook minder betrouwbaar of valide.

• Het is soms moeilijk om de resultaten uit heel verschillende onderzoeken te vergelijken.

• Je kunt te maken krijgen met publicatiebias. Dat kan er bijvoorbeeld aan liggen dat onderzoeken waaruit geen significante resultaten blijken niet altijd gepubliceerd worden. Dit kan de resultaten van de analyse vertekenen.

Let er verder op dat je alle gebruikte bronnen correct vermeldt. Lees meer over de APA-regels op onze site. Gebruik ook zeker onze gratis APA-generator. Daarmee kun je voor elke bron de juiste bronvermelding genereren. Dat scheelt jou tijd en uitzoekwerk, en het bespaart je fouten.

Een meta-analyse is niet het enige type analyse dat je kunt doen. We hebben ook over andere typen analyses artikelen in onze kennisbank staan. 

Lees bijvoorbeeld ook onze artikelen over deze typen analyses:

• tekstuele analyse;

• discoursanalyse;

• inhoudsanalyse;

• statistische analyse;

• thematische analyse.